Tin hot

Dùng “phím tắt” để quyết định có thể là thứ chống lại chính chúng ta

Đôi khi chúng ta bật cười trước những hành vi đơn giản của nhiều loài động vật. Như những con gà tây mẹ, thường quan tâm chăm sóc cho đàn gà con nhưng có thể từ bỏ hoặc thậm chí tấn công cả con của mình nếu chúng không phát ra tiếng kêu đặc trưng “chiếp chiếp”. Ngược lại, loài chồn hôi được coi như là kẻ thù của loài gà tây sẽ nhận được sự chăm sóc dịu dàng từ gà mẹ miễn là nó kêu “chiếp”. Âm thanh giống như một cơ chế kích hoạt đơn giản: trong hầu hết trường hợp khá là đáng tin cậy, nó được coi như một phím tắt cho phép gà tây mẹ nhanh chóng xác định gà con của mình.

Trong trường hợp phản ứng với các con chồn, phím tắt của gà tây mẹ có vẻ khá ngu ngốc, nhưng chúng ta cũng đang sử dụng các phím tắt tâm lý tương tự. Chúng ta chỉ đơn giản là phải làm như vậy, bởi vì thế giới là một nơi phức tạp, tại đó chúng ta không thể suy nghĩ chi tiết trong mỗi quyết định của chính mình. Do đó, chúng ta sử dụng các phím tắt nhanh, và trong hầu hết mọi trường hợp chúng đều khiến ta thỏa mãn.

Cũng như các nhà khoa học có thể đánh lừa một con gà tây làm mẹ một con chồn nhồi bông, những người mà ta hay gọi là chuyên gia nguyên tắc (compliance professional), như các nhà quảng cáo, nhân viên bán hàng, kẻ lừa đảo và tương tự như vậy, có thể đánh lừa chúng ta phải sử dụng các phím tắt của mình để chống lại lợi ích chính mình. Họ thường làm điều này để khiến ta thực hiện theo yêu cầu của họ, ví dụ như việc mua một sản phẩm.

Phím tắt thường bị lạm dụng nhất là phím "tiền nào của nấy": người ta thường cho rằng các mặt hàng đắt tiền có chất lượng cao hơn so với hàng rẻ tiền. Phím tắt này đôi khi cũng đúng một phần nào đó, nhưng một nhân viên bán hàng khôn ngoan cũng có thể sử dụng nó chống lại chúng ta. Ví dụ, với những viên đá không bán chạy lắm cửa hàng đồ lưu niệm thường nâng giá cao lên thay vì giảm giá xuống.

Đối phó với sự phức tạp của cuộc sống nghĩa là cần phải dựa vào các phím tắt, nên chúng ta phải xác định và bảo vệ mình chống lại những kẻ sẽ giăng chúng ta vào bẫy phím tắt, để chúng ta không còn là những kẻ ngu ngốc như những bà mẹ gà tây tội nghiệp.
Nguồn: Robert B.Cialdini

Viết bình luận

Hãy chia sẻ ngay thông tin này với bạn bè
Bình luận